Het kraambed

Bevallen… en nu.

Het kraambed start, de kennismaking met de pasgeborene.
Het voeden, verzorgen, en leren kan beginnen.
Maar ook uitrusten, jezelf verzorgen, met elkaar terugkijken op de bevalling.

Je baby is geboren en je gaat met je baby naar huis. Als je in het ziekenhuis bevallen bent word je eigen verloskundige op de hoogte gesteld dat je naar huis gaat. Zij neemt de zorg voor moeder en kind over. Je huisarts krijgt ook bericht over de geboorte van je kind. Je dient zelf de kraamzorg te informeren en afspraken met ze te maken.

Soms is het nodig dat de baby in het ziekenhuis blijft. Het is dan mogelijk dat de moeder bij haar kindje blijft. Ze wordt als gezonde kraamvrouw opgenomen op de kinderafdeling. De verpleegkundige van de kinderafdeling geeft de basiszorg aan moeder. Haar eigen verloskundige bezoekt haar voor de kraambedcontroles.

Rust
Bevallen is zwaar. Het lichaam heeft daarom ook tijd en rust nodig om te ontzwangeren en te herstellen. Natuurlijk is het is fijn als je je snel na de bevalling lichamelijk weer goed voelt, toch is het verstandig om rustig aan te doen. Als de kraamverzorgende straks weg is, moeten jullie het alleen doen. Bovendien zul je ’s nachts nog moeten voeden. Het is verstandig te rusten als de baby slaapt. Als je vermoeid bent, kun je veel minder hebben en daardoor kun je het gevoel krijgen de controle te verliezen.

Mobiliseren
Probeer zo snel mogelijk in beweging te komen (luister naar je eigen lichaam).

Probeer bij het opstaan uit bed, de benen gesloten te houden, om minder druk op het wondgebied te krijgen. Als kraamvrouw mag je niet zwaar tillen.

Start voorzichtig met de bekkenbodemspieroefeningen, ook daarbij geldt, luister naar uw eigen lichaam. Kijk voor meer informatie op: https://bekkenbodemonline.nl/vrouwenzaken/rondom-de-zwangerschap/de-bekkenbodem-rond-de-zwangerschap/de-bekkenbodem-na-de-bevalling/

Gebruik paracetamol
Tijdens het kraambed kun je lichamelijke klachten ervaren: naweeën, pijn aan de hechtingen, wondpijn na een keizersnee, bekkenpijn. Je mag hiervoor 4 x 1000 mg paracetamol op een dag gebruiken. Dit mag ook als je borstvoeding geeft. Het is van belang de inname van de tabletten te verdelen over de dag, dat geeft een gelijkmatige spiegel in het bloed en werkt zo het meest optimaal.

Wennen aan de baby
De eerste tijd met je baby is er om elkaar te leren kennen. De komst van jullie baby heeft een grote impact op je leven. Je hebt de tijd nodig om hieraan te wennen. Je baby heeft behoefte aan liefde, geborgenheid en veiligheid. Als je baby huilt, kun je hem beter oppakken en troosten. Dit geeft hem vertrouwen. En hoe meer je contact maakt met je baby, hoe beter je hem zult begrijpen.

Start vitamine (K en) D bij neonaat vanaf dag 8
De gezondheidsraad adviseert om aan kinderen van 0-4 jaar het hele jaar door dagelijks 10 microgram extra vitamine D te suppleren. Bij gebruik van borst- en kunstvoeding gedurende de eerste drie maanden, dient vitamine K aangevuld te worden met 150 microgram per dag indien het kind <500ml kunstvoeding krijgt.

Bloedverlies
Het bloedverlies mag 6 weken aanhouden. Vaak neemt het kortdurend toe wanneer de vrouw na de kraamtijd lichamelijk meer inspanning gaat leveren. Bij ruim bloedverlies (kraamverband binnen 30 min doorweekt) dient ze contact op te nemen met de verloskundige. Tijdens het bloedverlies dient de kraamvrouw niet in bad te gaan/ te gaan zwemmen/ geen tampons te gebruiken en geen coitus te hebben in verband met het infectiegevaar.

Koorts
Wanneer er koorts optreedt bij de pasgeborene (> 38,0 ⁰C) binnen 3 maanden dient er altijd overleg plaats te vinden met de huisarts. Wanneer je als kraamvrouw koorts ontwikkeld de eerste zes weken na de bevalling zonder aanwijsbare oorzaak dien je eveneens contact op te nemen met de huisarts.

Naar buiten gaan
De baby mag mee naar buiten wanneer deze terug is op geboortegewicht en geen ondersteuning meer nodig heeft van kruiken voor zijn temperatuurregulatie.

Fysieke klachten/ ‘ontzwangeren’
Na de bevalling begint het ‘ontzwangeren’. Dit betekent dat je lichaam weer zijn oorspronkelijke staat terugkrijgt. Er vinden grote veranderingen plaats in de hormoonproductie van je lijf. De hormoonspiegel daalt tijdelijk en wordt zelfs lager dan vóór de zwangerschap. Je lichaam begint meteen na de bevalling met het aanmaken van hormonen die de melkproductie stimuleren en zorgen voor het samentrekken van de baarmoeder. Je kunt tijdens het ontzwangeren last krijgen van:

Wisselende emoties
Moeheid
Prikkelbaarheid
Concentratieproblemen
Somberheid
Rugpijn
Hoofdpijn
Haaruitval
Onregelmatige of uitblijven van je menstruatie
Je niet fit voelen

Zes maanden tot een jaar na de bevalling kunt u nog klachten hebben als vergeetachtigheid, slapeloosheid, concentratieproblemen of duizeligheid. Aarzel niet om hier met anderen, waaronder uw huisarts, over te praten.

Vruchtbaarheid, menstruele cyclus en anticonceptie
U kunt rekenen op zes tot acht weken onregelmatig en gering bloedverlies. Als het bloeden erg lang aanhoudt of je vindt dat je te veel bloedt, neem dan contact op met je verloskundige.
Als je geen borstvoeding geeft kun je de menstruatie binnen zes tot twaalf weken na de geboorte verwachten. Wanneer je wel borstvoeding geeft kan het nog wat langer duren voordat je weer gaat menstrueren. Let op: het wegblijven van de menstruatie zegt niets over je vruchtbaarheid. Het is een fabel dat borstvoeding je beschermt tegen een volgende zwangerschap.

Je kunt de mogelijkheden over verschillende anticonceptie bespreken met je verloskundig zorgverlener of huisarts. Wanneer je er nog even rustig over na wil denken kan de volgende website je hierbij helpen:

www.anticonceptie.nl

Een zwangerschap binnen 9-12 maanden wordt afgeraden in verband met meer kans op bloedarmoede en rug/bekkenklachten.

Postnatale depressie
Een postnatale depressie herken je aan somberheid, nergens zin in hebben, niet willen eten en niet kunnen slapen. Heb je sombere buien die niet weggaan, lig je de hele nacht wakker, kun je niet van dingen genieten (ook niet van je pasgeboren baby; misschien wil je hem ook niet vasthouden of wens je dat hij nooit geboren was), heb je geen eetlust en zie op tegen de dag, praat daar dan over met je verloskundige of kraamverzorgende. Bij 1 op de 10 vrouwen gaan deze depressieve gevoelens na de bevalling niet vanzelf over. Zij komen in een postpartum depressie terecht, oftewel een postnatale depressie. Deze depressie kan weken, maanden of soms langer aanhouden.

Symptomen
Er zijn verschillende gradaties in een postnatale depressie, van licht tot zeer ernstig. Huilen, angst en prikkelbaarheid, piekeren en slecht slapen zijn de meest karakteristieke kenmerken. Soms is er extra begeleiding nodig bij het opbouwen van een goede band tussen jou en de baby. In de meeste gevallen is een postnatale depressie te behandelen met therapie, met medicijnen of met een combinatie van beiden. Dus: als je deze klachten herkent, praat er dan over met je verloskundige of met de kraamverzorgende, ga naar de huisarts.

Posttraumatisch stresssyndroom
Wanneer er tijdens de bevalling een ingrijpende of levensbedreigende situatie ontstaat – bijvoorbeeld een zuurstoftekort bij de baby of een onverwachte keizersnede – kan je last krijgen van angstaanvallen en flashbacks. Dit heet posttraumatische stress-stoornis (PTSS). Het gaat dan om een herbeleving van een trauma; daardoor ontstaat er angst en paniek. Herken je dit? Trek dan aan de bel bij je huisarts of verloskundig zorgverlener.